Naam:	Co?peratie 'De Volharding' Grote Markt Den Haag
Type:	co?peratieve winkels;
Opdrachtgever:	Co?peratie 'De Volharding'
Uitgevoerd:	ja
Architecten:	L?rsen, J.B., 1933, verbouwing-; onbekend, 1938, verbouwing-; onbekend, 1974, gerestaureerd-; onbekend, 1988, restauratie-; Buijs, J.W.E., 1927, 1928; L?rsen, J.B., 1927, 1928; Buijs, J.W.E., 1933, verbouwing-; onbekend, 1938, verbouwing-;
Bijdragen:	Rudolf Belling (Berlijn) -reli?f verzilverd brons en messing met tekst van H-, Roland Holst-van der Schalk, H. -tekst op plaquette benedenhal-,
Adres:	Grote Markt 22, Den Haag;
Archiefgegevens:	NAi/Buys Td20.1, 30, s2, Cd66-67, 81-82, f26, 37, ph220-354

Bijzonderheden:

Door de nauwe banden van Buijs met de socialistische beweging kreeg hij een aantal belangrijke opdrachten uit deze kringen. Hieronder viel ook de opdracht voor het hoofdkantoor van de Co?peratie 'De Volharding', een samenwerkingsverband d??r arbeiders en v??r arbeiders. Het gebouw zou diverse functies gaan huisvesten: kantoren, winkels, magazijnen en een tandheelkundige kliniek. Het is het belangrijkste werk van Buijs geworden. Het gebouw bestond uit een samenbundeling van kubusvormige volumes met een grote transparantie. Dankzij een skelet van gewapend beton en kolommen met draagvloeren konden de gevels licht en scheidingswanden flexibel zijn. Eis van de opdrachtgever was dat het gebouw 's avonds zo veel mogelijk gelegenheid zou bieden voor lichtreclame. Hiertoe was een vernuftige constructie ontworpen. De gevels waren van glas met horizontale raamstroken voor daglichttoetreding. In de borstweringen van 2m hoog en 70 cm diep kon ??n persoon lopen die in de daar ingebouwde lichtbakken verwisselbare letters kon bevestigen. Deze werden 's avonds van binnenuit aangelicht. Zo werd het gebouw ??n grote lichtreclamezuil. Op deze wijze werd zowel overdag als 's avonds ten volle geprofiteerd van de transparantie van het gebouw.Door het gebruik van glas en glazen bouwstenen was 'De Volharding' ??n van de eerste voorbeelden van glas- en lichtarchitectuur. Toch neemt het een enigszins omstreden plaats in de Nederlandse architectuur in. Vooral door toedoen van Van Loghem, die het gebouw in zijn 'Bouwen, Bauen, Batir, Building' afschilderde als 'nog decoratief', werd 'De Volharding' buiten de Nieuwe Zakelijkheid geplaatst. In constructie en materiaalgebruik, maar vooral door het zakelijke en functionele interieur paste het gebouw in de Nieuwe Zakelijkheid maar tegelijkertijd was er sprake van expressionistische esthetiek in de hoekoplossing.Het gebouw werd gerestaureerd in 1974, het exterieur werd hersteld en de verdiepingen verbouwd tot verhuurbare kantoorruimten en kwam in 1988 in handen van Randstad Uitzendbureau.Het kunstwerk van Rudolf Belling (1886-1972) was geschonken door de leden van de Co?peratie. Het bestond uit een rond schild met in het midden een gestileerde manne-en vrouwekop, aan de rand is een tekst van Henri?tte Roland Holst "O man, o vrouw, zeg niet meer "ik", zeg "wij"- "ik" snoert den keten vaster, "wij" maakt vrij". De tekst op de plaquette in de benedenhal van Henri?tte Roland Holst luidde: "Eene groote bouw verrijst uit kleine steenen en dunne draden vorme' een weefsel sterk zoo willen w'ons aller krachten vereenen in dit, aller heil dienend, werk.". Het reli?f van Rudolf Belling en de plaquette met de tekst van Henri?tte Roland Holst zijn verdwenen.

  Literatuur