Naam:	Observatorium voor Astronomische Waarnemingen Utrecht
Type:	laboratoria; ,universiteiten;
Opdrachtgever:	Rijksuniversiteit UtrechtMinisterie van Binnenlandse Zaken
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Lokhorst, J. van, 1877, uitbreiding sterrenwacht-;
Adres:	Zonneburg 2, 3512NL, Utrecht;
Archiefgegevens:	Archief Rijksgebouwendienst Haarlem/ge?nkte tekeningen;Universiteitsmuseum Utrec

Bijzonderheden:

Van Lokhorst maakte een ontwerp voor een uitbreiding van de sterrenwacht van de Utrechtse universiteit na overleg met de hoogleraren J.A.C. Oudemans en C.H.D. Buys Ballot. Het eerste, niet uitgevoerde ontwerp voor het 'astronomische gebouwtje' uit 1877 was oorspronkelijk op een van de oude muren van het bolwerk Sonnenborgh gepland, maar door technische mankementen aan het muurwerk kwam het uitgevoerde ontwerp verder in de tuin te staan. Het tweede ontwerp uit 1897 bestond oorspronkelijk uit een ronde observatietoren voor proeven met kleine instrumenten voorzien van een draaibare koepel bespannen met een soort geprepareerd linnendoek. Aanpalend was een rechthoekige werkkamer van ??n bouwlaag met terras. Opmerkelijk was de ranke schoorsteen, opgetrokken uit spiraalvormig metselwerk en een puntmutsvormige kapbekroning. Het geheel werd uitgevoerd in Hollandse neorenaissancestijl met veel aandacht voor de afwerking. Zo werd het hang- en sluitwerk uitgevoerd naar voorbeelden van Viollet-le-Duc en werden er in de muurankers drakenfiguren verwerkt. Inwendig was Van Lokhorst echter genoodzaakt de afwerking soberder te houden omdat Oudemans bang was dat het wetenschappelijke gebouw anders 'een overtollige en [...] belagchelijke vertooning' zou zijn. Toen omstreeks 1908 de bibliotheek klaar kwam werd de 'oostertoren' verenigd met de andere gebouwen van de sterrenwacht en ontstond er geleidelijk aan een aaneengesloten geheel. In 1958 werd de toren voorzien van een ronde polyester koepel, maar inmiddels is ook deze koepel weer vervangen. Van Lokhorst ontwierp ook een observatorium voor de Leidse universiteit.

  Literatuur