Naam:	Kantoorgebouw Ennia, Gorsiraweg, Willemstad, Cura?ao
Type:	kantoorgebouwen;
Opdrachtgever:	Verzekeringsmaatschappij Ennia, Den Haag
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Salomonson, H., 1970, 1974; Broos, N. (Zingel, Broos, van Werkhoven), 1970, 1972, medewerking-; Egberts, R., 1970, 1974, medewerking-;
Adres:	Gorsiraweg, Willemstad (Cura?ao);
Archiefgegevens:	NAi/SALO 211, 612

Bijzonderheden:

Salomonson kreeg in 1970 de opdracht om voor de bank Pierson, Heldring en Pierson en de verzekeringsmaatschappij Ennia een kantoorgebouw op Cura?ao te ontwerpen. In eerste instantie had men Bodon benadert maar deze verwees door naar Salomonson. Pierson, Heldring en Pierson trok zich tijdens het project als opdrachtgever terug. Het ontwerp werd gemaakt in samenwerking met architect Norbert Broos uit Willemstad. Hoofdaannemer was een lokale dochtermaatschappij van de Koninklijke Maatschappij van Havenwerken. De bouw startte in 1972, de oplevering was in juli 1974. Aantekening van Salomonson bij de oplevering: ?Werkelijk voltooid en feestelijk geopend. Hiermee is een ?stuk van mijn leven? voltooid. Het was moeilijk, erg de moeite waard en het resultaat verrassend. Helder, slank, duidelijk. Alle betrokkenen erg tevreden. Enige gehoorde kritiek: ?te eenvoudig?.? De hoofdopzet van het ontwerp bestaat uit drie, onderling verbonden, verschoven kubussen. Vier flexibel indeelbare kantoorverdiepingen zijn ondergebracht in deze kubussen terwijl gemeenschappelijke voorzieningen (trappenhuis, toiletten, airconditioning) in de terugliggende verbindingen zijn geplaatst. Door het opbreken van de gewenste ruimte in drie blokken is getracht het kantoor op te nemen in de gebouwde omgeving. De bijzondere gevelopbouw met de opvallende zonneluifels, een eigen variant van Salomonson op de ?brise soleil? van Le Corbusier, komt voort uit het streven naar een maximum aan schaduw. Deze wens resulteerde in gevels van pre-fab betonelementen met diep terugliggende aluminium puien. Boven elke pui is een zonneluifel bevestigd. Toelichting van Salomonson bij het ontwerp in het blad Bouw in 1975: ?Luchtfoto?s waren het eerste dat ik van Cura?ao te zien kreeg. Daarbij hoorde een programma voor een, op dit terrein, wel wat groot kantoorgebouw. De eerste stap tot een dergelijk ontwerp kan alleen maar schuchter zijn, een poging om de brokkelige bebouwing van het eiland niet te bruskeren. Wij probeerden het met drie verschoven vierkanten van 15 meter. Deze werden verbonden door terugliggende schachten met trappen, toiletten en twee airconditioningseenheden per etage. Een maquette van deze schets werd in een luchtfoto gemonteerd en daarmee vertrok ik in oktober 1970 naar Cura?ao, waar ik mijn co-architect Norbert Broos zou ontmoeten. Bij het gemeenschappelijk verder werken gedurende een jaar of twee, waarbij het plan in vele onderdelen is gewijzigd, bleef de hoofdopzet onaangetast. Het was vooral de gevel die bij deze ontwikkeling een duidelijk tropisch karakter heeft gekregen. Schaduw is de weldaad die een mens daar van een gebouw kan verwachten. Weliswaar gaat het niet meer zonder airconditioning, maar voelbare en zichtbare schaduw is toch heerlijk en verlaagt de koellast van de installatie. Wie het gebouw binnengaat, komt ook langs een kleine fontein in een beschaduwde binnenruimte. De gevel is opgebouwd uit U-vormige elementen van pre-fab beton, waarbij de aluminium puien (blank geanodiseerd, witte glasal-panelen, bronskleurig glas) 44 cm binnen het gevelvlak gemonteerd kunnen worden en de boven elke pui bevestigde zonneluifel (aluminium, donker geanodiseerd) op logische wijze aangebracht worden. Er is over gedacht, de gevel dragend uit te voeren, maar ter plaatse vond men dat bezwaarlijk. Nu zijn er dus gestorte kolommen in verwerkt, wat ik jammer vind. De binnenzijde van de U-vormige betonelementen is steeds met mahoniehout afgewerkt, zij het met kasten of panelen en bij de ingang en de hal als latjes, waar nodig akoestisch absorberend verwerkt. Een bijzonderheid in dit gebied is de kleur van het beton. Er is namelijk geen grind op Cura?ao, zodat in het mengsel steenslag uit eigen bodem deze functie vervult. Dit geeft een warm beige toon;het is dezelfde steen die in de bestaande taluds en in de muurtjes rondom het terrein is verwerkt. Bouwwerken van vergelijkbare grootte en ook veel grotere staan wel als hotels langs de zee, in het binnenland is het Ennia-gebouw wel het eerste. Wij hebben getracht, op deze plaats de schaal en de toon van het eiland geen geweld aan te doen. In de binnenruimten worden bezoeker en medewerkers begeleid door de tonen van het mahoniehout, nootkleurig tapijt in de kantoren, donkerbruine tegels in de hal, leerkleurige in de gangen en de koffiekamer. De betonplafonds in deze ruimten zijn ?orange fum? geschilderd, in de kantoren zijn het naturel variantex plafonds met lichtstroken waarin ook de airconditioning is verwerkt. De medewerkers hebben het gebouw met duidelijk plezier in gebruik genomen. Er waren ook bezoekers die het wel erg eenvoudig vonden. Hun kritiek hebben de ontwerpers met voldoening aangehoord.? Salomonson schreef omstreeks 1986 over het Ennia gebouw: ?Cura?ao is ver, maar men spreekt er hollands, het is groen maar niet groots, het is tropisch maar de beste architectuur lijkt er op Enkhuizen. Een gebouw met een geprefabriceerde gevel van een mooie kleur, in plaats van grind steenslag uit de bodem. Alles gaat om schaduw, daarom zijn de ramen in diepe nissen geplaatst met louvres erboven. Elke gelegenheid om de strenge verticale geleding met geheel gelijke elementen te vullen is gebruikt. De mensen op Cura?ao houden van kleur, daarom zijn de betonplafonds orange-fum? geschilderd, de liftfronten diep geel, de vloeren beige en bruin en zijn de betonelementen binnen met blank mahonie afgewerkt. Het gebouw is goed opgenomen, door de mensen en in het landschap.?

  Literatuur