Naam:	Hoofdkantoor De Utrecht Leidseweg Utrecht
Type:	kantoorgebouwen;
Opdrachtgever:	Levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	nee
Architecten:	Verheul Dzn., J., 1902, inrichting-; Verheul Dzn., J., 1900, 1902;
Bijdragen:	Mendes de Costa, I. -beeldhouwwerk-, Scholtz, H. -beeldhouwwerk-, Diekman, J.M. -beeldhouwwerk-, Firma Arts &, amp, amp, amp, amp, Crafts -interieur en stoffering-,
Adres:	Leidseweg, Utrecht;

Bijzonderheden:

Kort na de eeuwwisseling besloten de directeuren van de levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht tot de bouw van een nieuw en representatief hoofdkantoor aan de Leidseweg in Utrecht. De maatschappij had na 1890 een nogal onstuimige groei gekend en wilde met dit gebouw een hoofdkantoor dat beantwoordde aan de nieuwe status. De vestigingsplaats vlak bij het Centraal Station in Utrecht was voor een bedrijf dat het belang van een goede bereikbaarheid inzag zeer interessant. De in Belgi? ontwikkelde Jugendstil (daar Art Nouveau genoemd) werd veel toegepast in gebouwen die allure moesten uitstralen, zoals hotels in badplaatsen en deftige winkels. Verheul had al eerder voor De Utrecht gewerkt en ontwierp een gebouw in de destijds in deze stijl, niet alleen om het gebouw een internationaal karakter te verschaffen, maar ook om zuiver functionele redenen. Het hoofdkantoor was een vrijstaand gebouw op vierkante grondslag en met bel-etage en twee bouwlagen. In het centrum lag een monumentaal en met glas overdekt trappenhuis, waaromheen op de begane grond de kantoren en op de eerste verdieping bibliotheek en directiekamers gesitueerd waren. Aan de achterzijde bevond zich een riante tuin. De meest in het oog springende elementen waren de opvallende voorgevel en de ornamentiek in interieur en exterieur. Om een monumentale uitbouw met dubbele trap voor de hoofdingang te kunnen maken liet Verheul het pand twee meter inspringen zodat problemen met de bestaande rooilijnvoorschriften werden vermeden. De opzet van de voorgevel was grotendeels symmetrisch met een hoger middenstuk en een prominente hoekpartij waarin een beeld van de verzekeringsengel was geplaatst. De voorfa?ade was verder opgetrokken uit Udelfanger zandsteen en voorzien van uitbundig beeldhouwwerk in de vorm van leeuw-, draak en andere dierfiguren. Een gietijzeren skelet met betonnen vloeren vormde de constructieve basis van het gebouw. Het uitbundige glas-in-lood en houtsnijwerk en de interieurafwerking werden uitgevoerd door tal van vooraanstaande (meubel)kunstenaars. De stoelen en tafel in de trappenhal waren van Verheul. De firma Arts & Crafts verzorgde de gebatikte velours gordijnen en de bekleding van de stoelen. Opmerkelijk waren verder de licht moraliserende schilderingen op de omloop van de bel-etage van de kunstenaar Co Breman. In 1908 werd rechts van het hoofdgebouw een apart archiefgebouw neergezet naar een ontwerp van A.J. Kropholler (1882-1973) en J.F. Staal (1879-1940) dat gekenmerkt werd door een sobere Berlagiaanse vormentaal. Het hoofdkantoor van de Utrecht gold een van de fraaiste voorbeelden van Nederlandse Jugendstil-architectuur. Het gebouw was geheel naar de opvattingen van de Jugendstil voorzien van een uitbundige decoratie. Hoofd- en bijgebouw werden in 1974 gesloopt om plaats te maken voor winkelcentrum Hoog Catherijne. Het hekwerk, de beelden, de lampen en de bibliotheekwand van het hoofdgebouw werden opgeslagen, de rest ging tegen de vlakte. Aan de buitengevel van het huidige Muziekcentrum zijn twee beelden aangebracht van De Utrecht die de herinnering levend houden aan het oude gebouw. Er zijn plannen om met de grootschalige herinrichting van Hoog Catherijne De Utrecht te reconstrueren.

  Literatuur