Naam:	Kantoorgebouw Borsumij Veteran 42-44 Surabaya
Type:	kantoorgebouwen;
Opdrachtgever:	Borneo Sumatra Maatschappij 'Borsumij' te Surabaya
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Citroen, C., 1930, 1933;
Bijdragen:	Nedam -uitvoering-,
Adres:	Veteran 42-44, Surabaya, Indonesia;

Bijzonderheden:

Reeds in 1930 werd Citroen gevraagd om voorlopige schetsplannen te maken voor een nieuw kantoor van de Borsumij aan de Soci�teitsstraat te Surabaya. Het betrof toen een kavel half zo groot als in het uiteindelijke ontwerp. Dit kwam omdat juist in die tijd, na de economisch gezien slechte jaren twintig, de Borsumij nog sterk aan het groeien was. In 1933 werd het definitieve ontwerp van Citroen gegund aan Nedam.De indeling van het pand is als volgt. Op de begane grond kwamen de vestibule, de traphal, de administratieve afdeling met aangrenzend de monsterkamers, de archiefgalerij, de expeditie- en douaneafdeling, de afdeling Revimij met vertegenwoordiger en monsterkamer, de kassiersafdeling met kluis en aangrenzend betaalruimte, eetzaal en de bijkeuken. Achter het gebouw kwamen de garages, een kleine �goedang� en aan de zuidzijde een portiersloge en ruimte voor ongeveer 80 fietsen. Op de eerste verdieping kwamen de verkoopafdeling met aangrenzend de monsterkamers, de hoofdvertegenwoordiger, de vertegenwoordiger van de buitenbezettingen (in de plattegrond aangegeven als 'kamer reiziger') met telefooncel en archieven en een wachtkamer. Er bevonden zich twee elektrische boekenliften tussen de begane grond en de eerste verdieping.De constructie bestaat uit een skelet van gewapend beton opgevuld met baksteen metselwerk. Het geheel is gefundeerd op 179 palen van gewapend beton, elk met een lengte van 15 meter. Een betonpaal is vierkant met schuine hoeken en zijden van 35 centimeter. In de palen is een wapening van stalen langstaven opgenomen met spiraalomwikkeling. De top heeft een ijzeren schoen en extra wapening. Het gewicht bedraagt 4500 kilogram en de berekende paalbelasting ligt op 30 ton per paal. Ze zijn met een valblok van 2500 kilogram ingeheid. Ter completering van de paalfundering is onder het gebouw een raam van gewapend betonbalken gemaakt.Op 15 januari 1934 werd aangevangen met heien en dit was eind februari gereed. De volledige fundering was begin maart 1934 klaar, de balken, vloeren, kolommen en het afstorten tot en met de eerste verdieping begin april 1934 en de dakvloer, het laatste betonwerk, begin mei 1934. De garages, keuken, etc., achter het hoofdgebouw werden niet op palen gefundeerd, maar op brede funderingssloven. Het gebouw is uitgevoerd met een dilatatie halverwege de lange zijde om vervormingen als gevolg van de temperatuurverschillen op te vangen en scheurvorming tegen te gaan.De afwerking is, naar de wens van de opdrachtgever, sober. Een uitzondering hierop vormt de bekleding van de vloeren, de hal en het trappenhuis. Die is uitgevoerd in wit en blauw marmer. De vertegenwoordigerskamers hebben terrazzotegels en wanden met houten lambriseringen tot 2,40 meter hoogte. De gevel bestaat uit twee lagen. De ene laag is de plint (begane grond), die uitgevoerd is in grijsgroen granito. Daarboven is de gevel wit gepleisterd.Boven de ingang is op de witte muur Borsumij te lezen. Het gebouw staat met de voorgevel naar het westen. Het onderste gedeelte, de plint, is uitgevoerd zonder vensters en vormt een contrast met de rest van de gevel die wit is. De ramen boven de plint hebben dunne stalen kozijnen; boven deze ramen bevindt zich een galerij, die een sterke horizontale lijn vormt in het gevelbeeld. De dakrand alsmede de stippellijn van de ventilatieroosters vormen eveneens een sterke horizontale lijn.

  Literatuur