Naam:	Woonhuis Het Bolwerck Zaadmarkt 109-111 Zutphen (restauratie Kok)
Type:	woonhuizen;
Opdrachtgever:	Stichting Wijnhuisfonds
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	onbekend, 1549; Kok, A.A. (Kok (Kok, A.A.)), 1938, 1940, restauratie-; Kok, Y. (Kok (Kok, A.A.)), 1953, muur ernaast-; Kok, Y. (Kok (Kok, A.A.)), 1961, 1967, inrichting leeszaal-;
Bijdragen:	onbekend -aannemer-,
Adres:	Zaadmarkt 109-111, Zutphen;
Archiefgegevens:	NAi/KOKA.54,69

Bijzonderheden:

Dit onderkelderde, diepe huis dateert uit 1549 met een aanbouw uit de 17de eeuw. De gevel is voorzien van speklagen en korfboognissen. De geveltrappen zijn voorzien van ezelsruggen en pinakels. De gevel vormt een overgang tussen late gotiek en renaissance. Andere bouwfase 1775. Bij aanvang van de restauratie bezat het pand acht-ruits schuifvensters op de begane grond en verdieping, met kruiskozijnen erboven. In de opmeting geeft Kok aan welke delen nog uit 1549 dateren. Kok reconstrueerde de kruiskozijnen, wat hem door latere restauratoren niet in dank werd afgenomen. Vermoedelijk heeft hij daarbij ook bij de bovenste vensters het glas-in-lood vervangen door een kleinere ruitmaat, zoals op de tekeningen is aangegeven. De opmeting geeft aan dat het metselwerk rondom de schuifvensters zwaar verstoord was. Kok heeft de dubbele boogstelling overal aangevuld. De linker zijmuur bezat 18de-eeuwse vensters met kruiskozijnen erboven, en werd door Abel geheel van kruiskozijnen voorzien.De achtergelegen vestingmuur die verbonden is aan de Drogenapstoren werd eveneens opgemeten. Hierbij heeft Kok dateringen van het metselwerk aangegeven vanaf 1312. In zijn restauratieplan werd de ontlastingsbogen in het muurwerk aangevuld en voorzien van een afdak. Tot slot werd er een plan getekend voor een nieuwe bestrating van de Zaadmarkt met een forse windroos. Ysbrand Kok voerde wederom herstellingen aan de vestingmuur uit, en tekende in de jaren '60 voor een interieurwijziging. Daarbij zou het rechtergedeelte waar een garage in zat, geheel opengebroken worden voor een grotere leeszaal. In het archief zijn zeer veel foto's van fasen van de restauratie.

  Literatuur